W dniach 15-16 III 2018 r. odbyły się na KUL warsztaty naukowe pod nazwą „Innowacje a wartości”, zorganizowane przez Polskie Towarzystwo Oceny Technologii (PTOT), Lubelski Park Naukowo-Technologiczny oraz Katedrę Metodologii Nauk Wydziału Filozofii KUL, pod patronatem Sejmowej Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii. Technology assessment – to interdyscyplinarne badania nad oceną nowych technologii pod kątem ich zalet oraz potencjalnych zagrożeń dla społeczeństwa wynikających z ich wdrażania i użytkowania. Pytanie o innowacje i ich wartościotwórczą czy wartościobójczą rolę dotyczy tak teorii, jak i praktyki, stąd też konferencję zorganizowano w 2 miejscach – na KUL, gdzie odbyły się prelekcje, a także w Lubelskim Parku Naukowo- -Technologicznym, gdzie dyskutowano nad konkretnymi start-upami.

W pierwszym dniu obrad uczestników powitała kierownik Katedry Metodologii Nauk dr hab. Agnieszka Lekka-Kowalik, prof. KUL, a następnie zabrał głos Rektor KUL ks. prof. dr hab. Antoni Dębiński, który podkreślił konieczność integracji środowiska akademickiego z biznesowym oraz wskazał na wynikające z tego wzajemne korzyści. Zwrócił też uwagę na coraz większe wyzwania, przed którymi staje człowiek w obliczu rozwoju naukowo- -technicznego, przez co teoretyczna refleksja nad etycznymi wyzwaniami związanymi z postępem staje się coraz bardziej istotna. Wagę społeczno-ekonomiczną innowacji i teoretycznego namysłu nad ich aksjologicznym wymiarem podkreślił również gość honorowy warsztatów dr Paweł Pudłowski, przewodniczący Sejmowej Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii. W ramach dwugłosu filozofa i inżyniera wystąpili prof. A. Lekka-Kowalik oraz przewodniczący PTOT prof. dr hab. inż. Jan Kaźmierczak (Politechnika Śląska). Oboje podkreślali konieczność integracji środowisk humanistycznych z inżynieryjnymi w związku z wciąż przyśpieszającym postępem naukowo-technicznym oraz wynikającymi z niego wyzwaniami, których w większości jeszcze sobie nie uświadamiamy. Następnie uczestnicy konferencji mieli szansę wysłuchania prelegentów. Prof. Andrzej Kiepas (Uniwersytet Śląski) wskazywał na możliwe ujęcia teoretyczne dotyczące Responsible Research and Innovations. Prof. dr hab. Lech Zacher (Akademia Leona Koźmińskiego) i dr Krzysztof Michalski (Politechnika Rzeszowska) poruszyli istotną kwestię relacji innowacji ze sferą społeczną i polityczną. Dr hab. Beata Pituła, prof. UŚ i dr Anna Waligóra (Uniwersytet Śląski) mówiły o pedagogicznym aspekcie innowacji – znaczeniu wychowania i rozwoju kreatywności wśród dzieci. Dr hab. Aleksandra Kuzior, prof. PŚ i Paulina Kuzior (Instytut Nauk Prawnych PAN, Politechnika Śląska) przedstawiły zagadnienie innowacji w perspektywie zrównoważonego rozwoju, a dr Bartłomiej Knosala (Politechnika Śląska) ukazał relację między religijnością a rozwojem technicznym. Pierwszy dzień obrad zakończyło Walne Zgromadzenie PTOT. W skład nowego zarządu organizacji weszła prof. Lekka-Kowalik.

Drugi dzień warsztatów odbywał się na terenie Lubelskiego Parku Naukowo-Technologicznego. Referat wprowadzający wygłosił prezes Parku Tomasz Małecki. Podkreślając swój związek z praktyczną stroną rozwoju start-upów, wskazał na konieczność włączenia refleksji filozoficznej do projektów innowacyjnych z 2 powodów – łamania kolejnych „barier” w świecie nauki i techniki oraz często spotykanego braku krytycznego spojrzenia samych wynalazców na swe dzieła. Następnie przedstawiciele start-upów działających na terenie Parku omówili swoje projekty: Biolive Innovation, NEXBIO oraz adizzi.com. Interesujące dyskusje nad możliwościami owych start-upów pokazały etyczne i społeczne wyzwania, które wiążą się z wdrożeniem idei, ale też wagę teoretycznego namysłu – pojawiły się pytania i aspekty, o których nie pomyśleli sami twórcy. Warsztaty zakończyło zwiedzanie Lubelskiego Parku Naukowo- -Technologicznego oraz wizyta w laboratorium Biolive Innovation. Warsztaty wyraźnie uświadomiły konieczność zaszczepienia wrażliwości filozoficzno-etycznej również wśród twórców inicjatyw innowacyjnych. Inżynierowie bowiem nie powinni patrzeć na innowacje wyłącznie jako na metody zarobku czy też rozwoju kariery, filozofowie zaś nie powinni zamykać się na problemy, które zaczynają dotykać coraz większej liczby ludzi świata techniki.

Kamil Szymański
(tekst opublikowany w Przeglądzie Uniwersyteckim KUL)